संघीयता , मधेश , समाजवाद र प्रदीप जी
1.पहिचानको यथार्थता र त्यस संग जोडिएको द्वन्द
मधेशको उत्थानका लागि सद्भावना को आन्दोलन लाई मूत्र्तरुपमा अगाडी बढाउनमा स्वर्गीय प्रदीप गिरी को महत्वपूणर््ा भूमिका रहेको थियो । वहाँ मलाई पटक पटक भन्नु भएको थियो कि निर्वासन मा गजेन्द्र नारायण सिंह दरभंगामा एउटा कोठा लिएर बस्दा मधेशको र मधेशी को दोस्त्रो दर्जाको नागरिक भएको अवस्था बारे चिंतित रही कुरा गर्दा वहाँ ले मात्र कुरा नगरी ठोस रुपमा संगठन प्रारम्भ गरी अगाडी बढ्न सल्लाह दिनु भएको थियो । अनि गजेन्द्र बाबुले १९८५ मा सद्भावना परिषदको गठन गरी मधेश आन्दोलनको प्रारम्भ गर्नु भएको थियो । प्रदीप जीको निधन भए पश्चात् उपेन्द्र यादवले पनि लेख लेखि जन समक्ष राखी सक्नु भएको छ दोस्त्रो पटकको मधेश आन्दोलनको निर्माण र संरक्षणमा वहाँको कतिको महत्वपूर्णृ भूमिका रहेको थियो । २०७२को संविधानको जारी हुन्दा मधेश र मधेशी प्रति उक्त संविधान ले न्याय न गरेको भनी संविधानमा हस्ताक्षर नगरी संविधान सभा बाट बाहिर निस्कनु भएको थियो । २०७४ को संसदीय चुनावमा भाग लिन का लागि मैथिली भाषमा आफुले जारी गरेको भिडियोमा संघीयता किन आवश्यक रहेको र संघीयता ले गर्दा काठमांडुको एकात्मक केन्द्रीकृत शासन बाट मधेशका मधेशका शोषित पीडित जनताले कसरी राहत पाएका छन, उल्लेख गर्नु भएको छ । समाजवाद भनेको किसानका लागि के हुनु पर्छ उक्त भिडियो संदेशमार्फत बुझाउने क्रममा जुट वा सनको बोरा किसानले बनाउंदा त्यसमा किसान को श्रम मात्र लाग्ने गरेको तर जुटको मुल्य निर्धारण गर्ने अधिकार किसानमा न रहे को अवस्थाको उल्ल्ेख गर्नु भएको छ । मधेशका किसानहरु मा व्याप्त गरीबी , अभाव र शक्तिहीनताको कारण किसानले आफ्नो उत्पादनको उचित मूल्यको निर्धारण गर्न न सक्ने एउटा मुख्यकारणको रुपमा वहाँले उद्धेत गर्नु भएको छ । आज पनि यथार्थ यहीहो कि किसानले उचित मूल्यमा मल खाद र कृषि सामग्रीको अरीद बिक्री गर्न सकेका छैनन र किसान हरेक प्रकारको अभावले ग्रस्त छन । संघीयतामा किसानका लागि समाजवाद भनेको किसानले आफे उत्पादनको मूल्य निर्धारित गर्ने अधिकार हुनु पर्छ, उक्त भिडियोमा प्रदीप जीले संकेतमात्र गर्नु भएको छ ।
वहाँ मधेश र मधेशी प्रति गहिरो संवेदना मात्र राख्नु हुन्थिए न, समय समयमा खुलेर अभिव्यक्ति पनि दिनु हुन्थियो र अडान पनि लिनु हुन्थियो । मधेशको पक्षमा उनको अडानको उदाहरण २०७२ सालको संविधानमा वहाँले हस्ताक्षर न गरेको हो । वहाँ प्रष्ट हुनु हुन्थियो , २०७२को संविधान ले मधेश र मधेशी प्रति न्याय गर्न सकेको छैन ।२०७२को निर्वाचनमा कांग्रेस मधेशमा पराजित भई रहेको बेलामा केही अन्यका साथ मा. प्रदीप गिरी जित्न सक्नुको एउटा प्रमुख कारण २०७२ साल को संविधान प्रतिको वहाँको अडान पनिहो ।
देशको नजरमा वहाँ पहाडी मूलको हुनु हुन्थियो तर वहाँमा पहाडी र मधेशी दुबै मूलका हुनु हुन्थियो ।वहाँको बुवा स्वर्गीय मित्रलाल गिरी खोटांग बाट तल झर्नु भएको थियो भने वहाँ का आमा पुण्यप्रभा गिरी मधेशी मूलको हुनु हुन्थियो र जनकपुरको महुआमा वहाँको घर थियो। स्वर्गीय पुण्यप्रभा गिरी मित्रलाल गिरी जीको दोस्त्रो श्रीमति हुनु हुन्थियो । पहिलो श्रीमतिको देहान्त पछि आमा पुण्य प्रभा गिरी संग वहाँका विवाह भएको थियो । वहाँले आफनो जीवनमा पनि पहाडी र मधेशीबीचको द्वन्द बुझनु भएको थियो । भन्नु हुन्थियो म काठमडौ मा हुंदा र मधेशको कुरा गर्दा मलाई त्यहाँ मधेशिया भनी दिन्छन र सिरहाको बस्तीपुर र लहानमा मलाई पहाडियानै भन्छन । हुंदा हुंदा २०७२को संविधान ले त गिरी हरुलाई खस को श्रेणीमा राखी दिएको छ ।पहिचानको यो द्वन्द उनको अन्तरमा थियो र यस्को पीडा पनि वहाँले बुझ्नु भएको थियो ।
Comments
Post a Comment